Toni Blackwell heeft ook dit jaar als hoofddocente de Talentlab deelnemers ondersteunt in hun ontwikkeling als theatermaker. Het resultaat is zaterdag 24 mei te zien in Bijlmer Parktheater tijdens ons Hoge Ogen weekend. Onze collega Sharona wist Toni nog even te spreken tussen haar eigen theaterstukken, het schrijven van een pilot voor haar eigen tv-serie én een wereld die op zijn kop staat.
De Talentlab makers komen soms met een duidelijk idee voor een presentatie, maar soms ook helemaal open binnen. Hen wordt gevraagd vanuit hun hoofd een stap te maken in de ruimte. Hoe zet je die eerste stap?
Dat verschilt per maker. Maar voor de Talentlab makers is het allerbelangrijkste dat ze bij de overstap naar de vloer durven los te laten. Los laten wat ze denken dat mooi is of dat het in één keer goed moet zijn, of dat het gelijk een meesterwerk moet zijn. Het feit dat ze überhaupt de vloer opkomen ís al een enorme stap. En het delen van hun - vaak persoonlijke - verhalen maakt het een overwinning op zich. In veel gevallen is theater voor Talentlab een medium om tot dat verhaal te komen. Of tot een kern te komen van waarom je voor theater kiest. In de wat zweverige zin begeleid ik ze door deze ontdekkingsreis.
Meer praktisch gezien zeg ik tijdens de Talentlab lessen: stop met praten over wat je wilt. Ga maar die vloer op AND SHOW ME. En negen van de toen keer kom je er dan achter dat je veel te moeilijk doet.
Veel antwoorden liggen op de vloer, dat druk ik ze op het hart; de research fase is voorbij, het is tijd om de volgende vragen op de vloer te stellen en richting concept te gaan. Je hebt tijd, ruimte en begeleiding om de ‘wat als’ tastbaar te onderzoeken. En dat is een feest.
Theater maken betekent soms blokkeren en soms ook helemaal stromen. Onzekerheden hebben daarbij effect op het maakproces. Is dat naar jou mening iets wat je los laat of leer je die juist mee dragen?
Ja, blokkeren is niet leuk. Het hoort echt bij een creatieproces. Het is de fase waarin je werk groeit en je als maker verdieping vindt in je werk. En groei is áltijd ongemakkelijk, elke keer opnieuw. De truc is niet om het uit de weg te gaan, maar om er in te gaan. Het aan te gaan.
Elk proces gaat je opnieuw voor dit kruispunt zetten: “wat doe ik? waarom doe ik het? wat nu? wat als?” In sommige processen moet je het ook echt even naast je neerleggen. Er even afstand van nemen. In andere processen weet je stiekem het antwoord al, maar heb je er een hele poos over gedaan om het echt hardop durven te zeggen.
De kunstenaar is altijd met iets wezenlijks bezig. De Talentlab-deelnemer is in het bijzonder bezig met de kunstvorm te laten verhouden tot een persoonlijk én maatschappelijk probleem. Daar hoort vastlopen bij. Dat zegt niets over ervaring, maar alles over hoe belangrijk het voor je is.
Zelf heb ik wel eens wakker liggen piekeren omdat ik totaal vastliep op hoe een acteur moest opkomen. Of een bepaalde zin moest zeggen. Of een lichtstand. En dan ga ik naar een voorstelling en zie ik hoe ‘makkelijk’ het ook kan. Terwijl: die makers hebben misschien ook nachten wakker gelegen over de kleinste details.
Het theater is ook een ruimte waar de controverse regelmatig wordt opgezocht. Hoe ga je als maker om met taboe of controverse? En welke vragen vraag jij jezelf als maker bij het gebruik of juist uit de weg gaan van taboe?
Taboes doorbreken zijn voor mij een no-brainer. Er zijn weinig plekken in de wereld waar mensen samen komen, een onuitgesproken code met elkaar afspreken en vervolgens allemaal een andere beleving hebben als in het theater. Juist op deze plek fantaseer ik over plekken, mensen en onderwerpen die ik in het dagelijkse dag niet tegenkom. De ‘Junk’ die de wereld red, de ‘Slet’ die over diens trauma praat, ‘Medusa’ die tot leven komt en het publiek iets bijbrengt over consent en perspectieven.
Taboes doorbreken gaat voor mij niet alleen om het doorbreken van een taboe maar de vingers op de ‘zere plek’ leggen én vooral, van wie is de zere plek? van wie is de vinger? En hoe kunnen we dat deconstrueren? én er een voorstelling van maken?
De huidige lichting van Talentlab presenteert tijdens de Hoge Ogen Vierdaagse op zaterdag 24 mei korte, persoonlijke voorstellingen vol urgentie, lef en verbeeldingskracht.